Një rrëfim popullor mbi mikpritjen, dinakërinë dhe drejtësinë
Ka qenë çka ka qenë, kanë qenë tre vëllezër që kishin një motër dhe një nënë. Një ditë, nëna u tha:
— O birat e nënës, ka ardhur koha ta martojmë motrën tuaj!
— Ani, moj nënë, ta martojmë! — u përgjigjën djemtë.
Dhe kështu e martuan motrën dhe ajo shkoi nuse. Kaloi një kohë e gjatë dhe vëllezërit nuk kishin shkuar ta vizitonin. Një ditë, vëllai i madh i tha nënës:
— Oj nënë, dua të shkoj te motra!
— Shko, biri im! — i tha nëna.
Ai u nis pasdreke dhe mbërriti te motra. Troket në derë: Tak, tak, tak! Kur motra e pa, brofi e gëzuar:
— O loçka e motrës, si më vjen të më shohësh!
E mori ngrykë, e përqafoi dhe e ftoi brenda. Kur dhëndri e pa kunatin, i tha së shoqes:
— Oj grua, shko ther atë rosën e madhe, se na ka ardhur vëllai yt i madh.
Motra theru rosën, përgatiti supë, birjan dhe sheqerpare për ëmbëlsirë. Pas pak, shtroi sofrën. Sapo miku mori lugën e parë të supës, dhëndri tha:
— Ia fillova dhe e përfundova, unë i ngopur, miku më i ngopur!
— Ngreje, grua, sofrën, se nuk i hahet më mikut!
Dhe kështu, dhëndri urdhëroi të largohej ushqimi, duke lënë kunatin të uritur. Nga frika, motra e bindi shpejt e shpejt dhe e largoi sofrën. Mbrëmjen e kaluan duke biseduar, pastaj ranë të flenë. Por miku i uritur nuk mundi të zinte gjumë. Pa zbardhur dita, u ngrit dhe u nis për në shtëpi.
Kur arriti herët në mëngjes, nëna e tij sapo ishte zgjuar.
— O biri nënës, a erdhe? — e pyeti ajo.
— Po, erdha, oj nënë.
— Po si ishte motra?
— Motra ishte mirë, por burri i saj, moj nënë, është njeri pa respekt.
— Pse thua kështu?
— Motra theru një rosë, gatuajti një darkë të bollshme, por sapo u shtroi sofra, dhëndri tha: “Ia fillova dhe e përfundova, unë i ngopur, miku më i ngopur!” Dhe e ngriti sofrën, pa më lënë të ha.
Vëllai i mesëm, i revoltuar, tha:
— A bre vëlla, po unë do t’ia tregoj atij mendjen kur të shkoj atje!
Dhe kaluan disa javë. Një ditë, vëllai i mesëm i tha nënës:
— Oj nënë, dua të shkoj te motra!
— Shko, biri im! — i tha ajo.
Mbërriti te shtëpia e motrës dhe trokiti: Tak, tak, tak! Motra e priti me gëzim të madh dhe e ftoi brenda. Kur dhëndri e pa mikun, tha:
— Oj grua, shko ther rosën tjetër, se ka ardhur vëllai yt i dytë!
Motra, ashtu si herën e parë, gatuajti një darkë të shijshme. Kur u ulën për të ngrënë, dhëndri sërish tha:
— Ia fillova dhe e përfundova, unë i ngopur, miku më i ngopur!
— Ngreje, grua, sofrën, se nuk i hahet më mikut!
Edhe ky vëlla mbeti i uritur dhe pa u lodhur më shumë, u largua herët në mëngjes për në shtëpi.
Kur arriti, nëna e pyeti:
— Po si ishte motra, biri im?
— Motra shumë mirë, por burri i saj është edhe më i keq seç më tha vëllai i madh!
Vëllai i vogël u zemërua dhe tha:
— Do ta shihni ju se çfarë do t’i bëj unë atij dhëndrit!
Dhe pas disa javësh, vëllai i vogël, që ishte bari, erdhi më herët nga bjeshka. Mori bukë në strajcë, shkopin e tij të rëndë dhe qentë, dhe i tha nënës:
— Mirupafshim, oj nënë, se unë shkova te motra!
Kur arriti, trokiti me forcë në derë: Tak, tak, tak! Kur motra e pa, bërtiti nga gëzimi:
— O loçka e motrës, erdhe më në fund!
E mori ngrykë dhe e ftoi brenda. Dhëndri, si gjithmonë, tha:
— Oj grua, shko ther atë rosën e vogël, se ka ardhur vëllai yt i vogël!
Gruaja përgatiti darkën, por sapo e vendosi sofrën, dhëndri përsëriti fjalët e tij të zakonshme:
— Ia fillova dhe e përfundova, unë i ngopur, miku më i ngopur!
Por këtë herë, vëllai i vogël nuk heshti:
— Jo, jo, tha ai, unë jam i uritur, kam ngarend gjithë ditën pas dhënve! Nëse ty nuk të hahet, mos ha, por unë do të ha!
Dhe u kthye nga motra:
— Ti motër, a do hash? Nëse po, ulu e ha me mua!
Motra, e turpëruar, u ul me të vëllanë dhe të dy hëngrën darkën bashkë. Pas darkës, vëllai mblodhi çfarë mbeti, e futi në strajcë dhe shkoi të flinte afër zjarrit, me shkopin pranë.
Natën, dhëndri, i uritur, u ngrit për t’i vjedhur strajcën mikut. Por sa iu afrua, ky i ra me shkop në kokë:
— Ç’u bë, viran, erdhe të më marrësh edhe strajcën?!
Dhëndri iku, por më vonë tentoi sërish. Këtë herë, vëllai i vogël i ra aq fort sa i nxori një gunxhe në ballë. Dhëndri i tha gruas të gënjente duke thënë se e kishte goditur kau me brirë.
Por vëllai i vogël nuk e besoi. Ai e nxori kaun jashtë dhe e theri. Motra e dëshpëruar tha:
— Çfarë bëre?!
— E preva, se e kishte vrarë dhëndrin!
Pastaj mori mishin dhe u kthye në shtëpi. Kur arriti, i tha nënës:
— Oj nënë, të solla hise nga motra!
Dhe kështu, dhëndri i pabesë e mori mësimin e tij, ndërsa vëllai i vogël tregoi se si një shqiptar i vërtetë nuk lejon të poshtërohet!
Përralla n’dallë, shëndeti n’ballë!
