““Albanian Night” është kthyer në një qendër kulturore, muze dhe hapësirë argëtimi që feston më të mirën e kulturës shqiptare”
Kushdo që hyn në këtë vend magjik në zemër të Tiranës, vjen si mysafir, por largohet duke u ndjerë më shqiptar se kurrë më parë
Për shumë shqiptarë të diasporës, Shqipëria dhe Kosova thërrasin në verë, me premtimin për t’u rilidhur me familjen, miqtë dhe shijet e aromat e shtëpisë.
Por për ata shqiptarë që jetojnë jashtë vendeve tona – sidomos ata që rrisin fëmijë të cilët lidhen me atdheun vetëm përmes vizitave verore dhe tregimeve familjare – mbetet një sfidë për të rikthyer lidhjen me trashëgiminë tonë.
Mikpritja e një dasme shqiptare; shija e ngrohtë dhe e freskët e fërgesës sapo dalë nga furra; veshja e kostumeve tradicionale shqiptare që na kujtojnë rrënjët tona në malet qiellgërvishëse të veriut apo fshatrat bregdetare të Çamërisë.
Shqipëria padyshim ka ndryshuar që nga rënia e regjimit, dhe ndërsa vendi hapet ndaj botës dhe gjithnjë e më shumë shqiptarë largohen për mundësi më të mira jashtë, ka një ndjesi të prekshme të humbjes së aspekteve të vogla e të mëdha të kulturës sonë që na bëjnë shqiptarë.
Një hapësirë e re në Tiranë po ndihmon në mbushjen e këtij boshllëku në skenën e trashëgimisë dhe ruajtjes kulturore: “Albanian Night”, qendra e parë etnokulturore dhe hapësirë argëtimi në vend.
Një përzierje e të resë me të vjetrën, Albanian Night hapi dyert në dhjetor me mbështetje nga qeveria shqiptare dhe Bashkimi Evropian. Qëllimi i saj është të mësojë vizitorët për kulturën shqiptare përmes një shfaqjeje mbrëmjeje gjithëpërfshirëse, argëtuese dhe mbi të gjitha autentike që i kthen njerëzit në fshatin shqiptar përmes një dasme të rikrijuar shqiptare.
Ky përjetim është i përsosur për ata që duan të rilidhen me rrënjët e tyre dhe të këndojnë e kërcejnë gjatë gjithë natës. Stafi profesionist ndihmon të ftuarit të vishen me kostume tradicionale nga rajone të ndryshme të Shqipërisë dhe Kosovës, dhe valltarët e muzikantët i zhysin pjesëmarrësit në një dasmë tradicionale shqiptare – në zemër të Tiranës, disa hapa larg sheshit “Skënderbej”.
Për anëtarët e diasporës shqiptare, veçanërisht për shqiptarët e brezit të dytë e të tretë të rritur jashtë, transmetimi i kulturës nuk është gjithmonë i lehtë. Pengesat gjuhësore, ndryshimi i traditave dhe largësia nga jeta e përditshme shqiptare krijojnë ndjenja shkëputjeje. “Albanian Night” ndihmon në mbylljen e këtij hendeku duke ofruar një përvojë që nuk është vetëm argëtuese, por edhe edukative dhe thellësisht emocionale – një mënyrë e fuqishme për të trashëguar identitetin, vlerat dhe traditat te brezi i ardhshëm në një format me të cilin mund të lidhen realisht.
Natë pas nate, vizitorët largohen nga shfaqja me një ndjenjë të re krenarie dhe përkatësie. Shumë shqiptarë të diasporës shprehen se është hera e parë që ndihen vërtet se çfarë do të thotë të jesh shqiptar, dhe shpesh largohen duke qeshur, qarë dhe duke kënduar këngët që gjyshërit e tyre këndonin dikur.
Për ta forcuar akoma më shumë këtë lidhje, shfaqja përfshin rrëfim dhe shpjegime shumëgjuhëshe, të ofruara si në shqip ashtu edhe në anglisht. Gjatë shfaqjes, pjesëmarrësit mësojnë rreth Kanunit të Lekës, traditave të veriut të Shqipërisë dhe mënyrës se si kryheshin dikur dasmat shqiptare.
Përkthimi dygjuhësh dhe natyra interaktive e shfaqjes ndihmojnë familjet të kapërcejnë ndarjet brezash – gjyshërit, prindërit dhe fëmijët mund të ndjekin gjithçka bashkë dhe të kënaqen. Është një rast i rrallë ku të gjithë ndihen të përfshirë, dhe ku kultura nuk është diçka abstrakte apo e largët, por diçka që vishet, këndohet, kërcehet dhe përjetohet me krenari.
Kostumet tradicionale janë të ekspozuara në këtë qendër kulturore gjigante prej 2,500 metrash katrorë, e cila gjithashtu pret ngjarje private, seminare dhe programe edukative gjatë gjithë vitit. Tre fustane të mrekullueshme xhubleta nga zona e Dukagjinit gjenden në katin përdhe të qendrës, si dhe kopje të fotove origjinale nga Muzeu Marubi i Shkodrës, që dokumentojnë jetën në Shqipërinë e fillimshekullit të 20-të.
“Albanian Night” është, gjithashtu, shtëpia e Albanian Bazaar, salla më e madhe artizanale në Ballkan; kjo tregtore magjike ofron më shumë se 10,000 produkte të krijuara nga mbi 600 artizanë shqiptarë vendas dhe të diasporës.
“Donim të krijonim diçka që ndihmon ekonominë artizanale vendase, e cila është shkatërruar nga importet e lira nga Turqia dhe Kina”, – thotë Anisa Lloja, menaxhere e Sallës Artizanale. “Bazari është vendi ku mund të gjesh suvenire dhe produkte unike, të bëra me dorë, dhe që përmes blerjes ndihmon drejtpërdrejt artizanët lokalë në vend që të mbështesësh punishte të paligjshme jashtë shtetit.”
Çdo artikull këtu është punuar me përpikëri dhe kujdes, duke ndihmuar që nga gërshetuesit e shportave në Krujë deri te mjeshtrit e filigranit në Shkodër të mbajnë veten dhe të ruajnë mjeshtërinë tradicionale shqiptare.
“Albanian Night më ka ndihmuar shumë të zgjeroj biznesin tim,” thotë Elda Gjikondi nga Tirana, bizhuteritë e bukura të së cilës, Gur Element, janë të ekspozuara në treg. “Ka qenë një mënyrë e shkëlqyer për t’u lidhur me vizitorët e qendrës dhe më ka ndihmuar të arrij një audiencë më të gjerë gjithashtu.”
Vizita në “Albanian Night” dhe blerja e dhuratave në Sallën Artizanale është një mënyrë fantastike për të mbështetur artistët vendas shqiptarë. Çdo blerje e bërë këtu është një investim në të ardhmen kulturore dhe ekonomike të Shqipërisë, duke ndihmuar mjeshtrit të trashëgojnë zanatin tek brezat e ardhshëm.
Fillimisht e konceptuar si një bujtinë etnokulturore në Valbonë, themeluesit e “Albanian Night” vendosën se mund të kishin më shumë ndikim duke ndarë kulturën shqiptare në kryeqytet.
“Albanian Night” është kthyer në një qendër kulturore, muze dhe hapësirë argëtimi që feston më të mirën e kulturës shqiptare, duke lënë vizitorët të mahnitur nga interpretimet e bukura të kërcimit të Tropojës dhe këngës polifonike iso, dy elemente të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që pjesëmarrësit kanë mundësinë të përjetojnë.
“Donim të ofronim diçka që turistët të shihnin përtej komunizmit kur vizitonin Shqipërinë, dhe donim të ndihmonim diasporën, që vjen shpesh në Shqipëri, të kishte një vend ku të rilidhen me rrënjët dhe të mësojnë edhe miqtë e tyre për kulturën shqiptare,” thotë Armando Muca, Drejtori Ekzekutiv i “Albanian Night”.
Një vend ku kultura ruhet dhe rishpiket, “Albanian Night” është i hapur çdo ditë dhe mirëpret vizitorë nga e gjithë bota. Kushdo që hyn në këtë vend magjik në zemër të Tiranës, vjen si mysafir, por largohet duke u ndjerë më shqiptar se kurrë më parë.
