Një përrallë shqiptare për mençurinë, dinakërinë dhe triumfin e zgjuarsisë
Na ishte njëherë një burrë i varfër me tre djem. Ai nuk kishte pasuri tjetër përveç shpirtit dhe një kasolle të rrënuar, një kalë, një shalë dhe një fre. Kur i erdhi çasti i vdekjes, ai i thirri të bijtë dhe u tha:
— “Po largohem nga kjo botë dhe s’kam ç’t’ju lë. Por mbani nderin, mos e lini njëri-tjetrin dhe ndani pasurinë sipas moshës: kali për më të madhin, shala për të dytin dhe freri për më të voglin.”
Plaku dha shpirt dhe djemtë mbetën të jetonin me amanetin e tij. Por shumë shpejt vëllai i madh vendosi të dalë në botë për të provuar fatin:
— “Po shkoj të fitoj diçka për veten dhe për ju. Ndoshta gjej edhe një shalë e një fre për kalin tim.”
Në udhëtim ai takoi një tregtar të madh, i cili e pyeti:
— “Puna e mbarë! Ç’të solli rruga në këto anë?”
— “Dua t’i gjej kalit tim një shalë dhe një fre,” – tha djali.
— “Do të t’i jap unë,” – tha tregtari, “por me një kusht: nëse arrin të më tregosh njëqind gënjeshtra pa asnjë të vërtetë. Nëse dështon, kali bëhet i imi!”
Djali pranoi dhe nisi të tregonte gënjeshtra, por nuk mundi të kalonte tridhjetë. Si rezultat, humbi kalin dhe u kthye në shtëpi duarthatë.
Vëllai i dytë dhe sfida e shalës
Disa kohë më vonë, vëllai i dytë vendosi të provojë fatin. Ai mori shalën dhe u nis në rrugëtim, duke u përballur me të njëjtin tregtar. Përsëri, tregtari i bëri të njëjtën ofertë:
— “Nëse më tregon njëqind gënjeshtra pa asnjë të vërtetë, do të të jap kalin dhe frerin. Nëse dështon, shala bëhet e imja.”
Djali provoi me gjithë mençurinë e tij, por arriti vetëm pesëdhjetë gënjeshtra dhe humbi shalën. I turpëruar, u kthye në shtëpi i zhgënjyer.
Vëllai i vogël – Zgjuarsia triumfon
Vëllai më i vogël, i cili ishte qeros, por shumë i mençur, vendosi të dalë vetë në botë me frerin e mbetur. Ai takoi të njëjtin tregtar dhe pranoi sfidën:
— “Kam dëgjuar se fiton me gënjeshtra. Ma merr frerin, por unë të marr kalin dhe shalën nëse të tregoj njëqind gënjeshtra pa asnjë të vërtetë.”
— “E thënë e bërë!” – tha tregtari.
Qerosi nisi të tregojë histori të çuditshme:
— “Një ditë u zgjova e nuk ishte ditë. Kishte bletë e nuk kishte, i numërova e s’i numërova. Një mizë më mungonte, ndaj mora një gjilpërë dhe një bërthamë e shkova në breg të detit. Atje pashë një bujk që lëronte tokën me një buall dhe një mizë blete. Miza ishte imja, por nuk dija si të kaloja detin, ndaj mbolla një farë kungulli dhe fjeta. Kur u zgjova, kungulli kishte mbirë dhe një degë e hollë ishte shtrirë mbi det. Nëpër të kalova dhe mora mizën time.”
Tregtari dëgjonte i mahnitur ndërsa qerosi vazhdonte me histori edhe më absurde. Ai vazhdoi të tregojë deri kur kaloi njëqind gënjeshtra. Tregtari, i dorëzuar dhe i hutuar, ngriti duart:
— “Mjaft! Ke fituar! Merre kalin, shalën, shtëpinë dhe mallin tim. I gëzofsh me gjithë vëllezërit e tu!”
Qerosi u kthye në shtëpi fitimtar, duke treguar se zgjuarsia është gjithmonë më e fuqishme se fati i verbër.
Përrallë nga thesari i traditës shqiptare | Votra Inc.
